Η μεταμόρφωση του Ζαρντίμ δεν θα συνέβαινε ποτέ στην Ελλάδα

Περίπου τέσσερα χρόνια πίσω, τον καιρό που ο Ολυμπιακός αποφάσιζε να τον απομακρύνει από τον πάγκο του μολονότι είχε την ομάδα πρώτη με 10 βαθμούς διαφορά, επειδή η διοίκηση αντιλαμβανόταν το αμυντικογενές ποδόσφαιρό του ως μη συμβατό με την κουλτούρα της κοινωνίας των οπαδών, πιάναμε μια μεγάλη συζήτηση με τον Φερνάντο Σάντος για τον Λεονάρντο Ζαρντίμ. Το τέλος αυτής της κουβέντας με βρήκε να ακούω τον τότε προπονητή της Εθνικής Ελλάδας να μου συνιστά να κρατήσω δύο κουβέντες του: “βιάστηκε ο Ολυμπιακός, νόμιζε ότι ο Ζαρντίμ θα παίξει μόνο άμυνα, δεν κατάλαβε ότι αυτή πάντα είναι η πρώτη έγνοια ενός προπονητή στα αρχικά βήματά του σε μια νέα ομάδα, να φτιάξει τη βάση για να χτίσει πάνω της μια ομάδα που θα δημιουργεί και θα επιτίθεται αποτελεσματικά, όταν προηγουμένως θα έχει βρει τα κομμάτια για να φτιάξει αυτό το παζλ” και “να θυμάσαι ότι αυτός ο προπονητής είναι αξιόλογος, το 'χει, είναι πολύ ικανός, θα κάνει μεγάλη επιτυχία κάποια στιγμή”.

Ολη εκείνη η συζήτησή μας με τον σημερινό προπονητή της Πορτογαλίας ξαναζωντάνεψε στο μυαλό μου κατά τη διάρκεια των τελευταίων περίπου 25 ημερών, δηλαδή από τη στιγμή που άρχισα να συνειδητοποιώ πόσο άλλαξε, εξελίχθηκε, ωρίμασε και αγρίεψε δημιουργικά και επιθετικά η Μονακό του Λεονάρντο Ζαρντίμ. Μέχρι τις παραμονές του πρώτου της αγώνα με τη Σίτι η δουλειά του Πορτογάλου προπονητή σε υποχρέωνε να τη σεβαστείς αλλά όχι να δηλώνεις θαυμαστής της, ειδικά αν κυνηγάς το θεαματικό και όχι το αποτελεσματικό ποδόσφαιρο. Ο Ζαρντίμ είχε κερδίσει σεβασμό για την πρόκριση επί της Αρσεναλ στους 8 του Champions League 2014-'15, αλλά με ποδόσφαιρο που δεν είχε ενθουσιάσει και δεν είχε εκπλήξει κανέναν, βασισμένο σε καλή ανασταλτική λειτουργία και αντεπιθέσεις. Κι έπειτα έπεσε πάνω στην Γιουβέντους, που δεν “τσίμπησε”, και πήγε σπίτι.

Με εκείνη την εικόνα στο μυαλό, και με τις παραστάσεις από την “φετινή” Μονακό της φάσης των ομίλων του Champions League, που δεν προκάλεσαν ενθουσιασμό, όταν άρχισα να μελετώ την συμπεριφορά της στο γαλλικό πρωτάθλημα άρχισα να τρίβω τα μάτια μου με το επιθετικό ποδόσφαιρο, την ποικιλία στο χτίσιμο των επιθέσεων, την επιθετική άμυνα στην αμυντική περιοχή του αντιπάλου και φυσικά με το πλήθος των ταλέντων που κυκλοφορούν στην ενδεκάδα της. Ολο αυτό που πάθαμε όλοι οι μάρτυρες της διπλής αναμέτρησης της Μονακό με τη Σίτι δεν το πάθαμε μόνο εμείς, οι Ελληνες. Είναι αμέτρητοι οι Γάλλοι, celebrities του ποδοσφαίρου και μη, προπονητές, αναλυτές, δημοσιογράφοι που έχουν “καταπιεί” τη γλώσσα τους με όσα βλέπουν από την Μονακό στη διάρκεια της τρέχουσας σεζόν και ειδικά μετά από τα Χριστούγεννα. Γι' αυτό και έχει πολλή πλάκα το γεγονός ότι στην ανάλυση του χθεσινού αγώνα διαβάζεις, ως μοναδικό ψεγάδι μιας έξοχης εμφάνισης, το ότι η Μονακό του Ζαρντίμ έδειξε προβληματική στην ανασταλτική συμπεριφορά της από το 46' μέχρι το 77' που πέτυχε το 3-1. Διότι έχει πολλή πλάκα να διαβάζεις ότι ο Ζαρντίμ δεν έπαιξε καλή άμυνα.

Ο Ζαρντίμ δεν έκανε μαγικά. Στην πρώτη του σεζόν, όταν διαδέχθηκε τον Κλάουντιο Ρανιέρι στον πάγκο της Μονακό, έκανε, κατά την παρουσίασή του, το λάθος να τάξει επιθετικό ποδόσφαιρο. Το προσπάθησε, είχε δύο σερί ήττες, άρχισε να αγχώνεται για τη θέση του και να επιστρέφει, από το τρίτο κιόλας παιχνίδι, στην αμυντική τακτική. Η αλλαγή στην τακτική επιβραβεύτηκε από τα αποτελέσματα, αλλά η κριτική συνεχίστηκε επειδή ο κόσμος χαρακτήριζε βαρετό το ποδόσφαιρό του. Οταν η διοίκηση άρχισε να πουλά ποδοσφαιριστές και τον ενθάρρυνε να μιμηθεί τη δουλειά που είχε κάνει για έναν χρόνο στη Σπόρτινγκ και να βασιστεί σε νεαρούς ποδοσφαιριστές προερχόμενους είτε από την ακαδημία είτε από μεταγραφή, ο Ζαρντίμ ένιωσε τη στήριξη, απαλλάχθηκε από το άγχος και την πίεση, βρήκε το κουράγιο, δούλεψε με φθηνότερο μπάτζετ και όραμα την ανάδειξη ποδοσφαιριστών και έφτασε στα τέλη του περασμένου έτους να αντιλαμβάνεται ότι έχει πλέον στα χέρια του τα κομμάτια για να φτιάξει το πιο επιθετικό παζλ που είχε ποτέ του παρουσιάσει.

Φυσικά όλα αυτά τα έκανε με τις ιδέες και τις μεθόδους του. Στα χέρια του ο Μπερνάρντο Σίλβα εξελίχθηκε σε αυτό που είναι σήμερα, έναν εκ των κορυφαίων μεσοεπιθετικών της γενιάς του στην Ευρώπη, ο Φαμπίνιο έφυγε από το δεξί άκρο και εξελίχθηκε σε έναν σπουδαίο κεντρικό μέσο, ο Μεντί εξελίσσεται σε έναν εκ των κορυφαίων, τουλάχιστον δημιουργικά, μπακ, όπως και ο Σιντιμπέ. Με τον Ζαρντίμ ο Μπακαγιόκο εξελίχθηκε σε αυτό που είδαμε στο Μάντσεστερ και στην ρεβάνς του Μόντε Κάρλο, όπως και ο Λεμάρ. Στα χέρια του Ζαρντίμ μεγαλώνει ο Μπαπέ, που μετατρέπεται από παιδί θαύμα σε άντρα έτοιμο να λάμψει στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.

Στα μάτια των Πορτογάλων, που τον είχαν εκτιμήσει από τον καιρό του στην Τσάβες, την Μπέιρα Μαρ και την Μπράγκα προτού αφιχθεί στον Πειραιά για τον Ολυμπιακό, αυτό που σήμερα επιτυγχάνει ο Ζαρντίμ με τη Μονακό δεν είναι έκπληξη του ίδιου μεγέθους. Διότι τον αντιλαμβάνονταν διαχρονικά ως προπονητή που φτιάχνει ομάδες που έχουν σχέδιο να ελέγχουν το παιχνίδι, να κρατούν τις θέσεις τους και να ξέρουν εκ των προτέρων τι πρέπει να κάνουν σε όποια κατάσταση παιχνιδιού βρεθούν κατά την εξέλιξη ενός αγώνα. Τον αντιλαμβάνονταν διαχρονικά ως έναν προπονητή που νοιάζεται πρωτίστως για το αποτέλεσμα αλλά το συνδυάζει με θέαμα και πολλές επιθέσεις εφόσον οι ποδοσφαιριστές που έχει ή δημιουργεί του το επιτρέπουν. Το ποδόσφαιρο της Σπόρτινγκ του Ζαρντίμ, στη σεζόν 2013-'14, δεν ήταν τόσο επιθετικό όσο μοιάζει σήμερα το ποδόσφαιρο της Μονακό στα παιχνίδια εναντίον υποδεέστερων αντιπάλων. Η δική του Σπόρτινγκ ενθουσίαζε κυρίως με την κίνησή της χωρίς την μπάλα, την συντονισμένη επιθετική άμυνα στο αμυντικό τρίτο του αντιπάλου, την οποία ο Ζαρντίμ έχτισε σχεδιάζοντας μια ομάδα από λευκό χαρτί και βασισμένος κυρίως σε απόφοιτους της ακαδημίας του συλλόγου. Η σημερινή Μονακό, ειδικά αυτή των δύο (πρώτων) ημιχρόνων στα ματς με τη Σίτι είναι μια εξέλιξη εκείνης της Σπόρτινγκ, κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο επειδή ωριμάζει και βελτιώνεται μεγαλώνοντας ο Ζαρντίμ και οι τακτικές του, αλλά και επειδή στη σημερινή Μονακό έχει μαζέψει ακόμη περισσότερο ταλέντο συγκριτικά με αυτό που είχε στη Λισαβόνα.

Είναι πολύ αφαιρετικό, απλουστευμένο και λαϊκίστικο το “αν ο Ολυμπιακός του έδινε χρόνο να χτίσει μια ομάδα στη βάση της αμυντικής λειτουργίας που είχε ήδη καταφέρει να δομήσει, μετά από δύο χρόνια θα θαύμαζε μια ομάδα όμοια με τη σημερινή Μονακό”. Αυτό που κάνει όμως σήμερα ο Ζαρντίμ αποδεικνύει ότι συχνά ένας προπονητής μοιάζει αμυντικογενής είτε επειδή δεν εμπιστεύεται τα εργαλεία που έχει για να πάρει ρίσκα στο τερέν και να διατάξει επίθεση είτε επειδή του πνίγει το μυαλό και του σκοτώνει τη δημιουργικότητα η πίεση που συχνά ξεπερνά τα όρια του παραλογισμού.

Ο Σάντος μπορούσε να τα αντιληφθεί και να τα επεξεργαστεί όλα αυτά επειδή είχε αντίστοιχες εμπειρίες. Οι Ελληνες ξέχασαν την πρώτη ΑΕΚ που είχε παρουσιάσει, και έκριναν από τον καιρό που έφτιαχνε ομάδες με φθηνότερα υλικά και αναγκαζόταν να στηριχθεί στην ανασταλτική λειτουργία. Κι ύστερα ήρθε η εποχή που η Μπενφίκα του είχε για καιρό την καλύτερη επίθεση στο πορτογαλικό πρωτάθλημα, αλλά και η εποχή που η δική του Εθνική παρουσίασε, στο Μουντιάλ του 2014, την πιο επιθετική έκδοση που έχουν δει οι Ελληνες στη διάρκεια της τελευταίας 15ετιας, προτού ξαναδούμε από αυτόν μια Εθνική που βασίστηκε στην ανασταλτική λειτουργία της για να φτάσει στην κατάκτηση του Euro 2016.

Είναι μεγάλη η συζήτηση σχετικά με το αν ο Ολυμπιακός στάθηκε τυχερός ή άτυχος με τον Ζαρντίμ. Δεν είναι όμως μεγάλη η συζήτηση σχετικά με το αν στάθηκε τυχερός ή όχι ο Ζαρντίμ που έφυγε τόσο γρήγορα από την Ελλάδα. Αν δεν είχε φύγει, σήμερα δεν θα ήταν στους 8 του Champions League με μια ομάδα που έχει δυναμική να πρωταγωνιστεί στη διοργάνωση των επόμενων χρόνων αν δεν αποδομηθεί το ερχόμενο καλοκαίρι, και δεν θα είχε γίνει το πρώτο φαβορί για την διαδοχή του Αρσέν Βενγκέρ στην Αρσεναλ ή/και υποψήφιος για ένα σωρό λαμπερούς πάγκους. Διότι δεν θα είχε ποτέ την υπομονή, τη στήριξη και την κατανόηση που βρήκε στη Μονακό. Ποτέ, σε καμιά ελληνική ομάδα.

Είναι μεγάλο μάθημα να διαπιστώνεις ότι σήμερα ο Ζαρντίμ αντιμετωπίζεται από τους Ευρωπαίους αναλυτές ως ένας από τους πιο "μοντέρνους" και "μοδάτους" προπονητές του υψηλότερου επιπέδου.