Μία τσαλακωμένη καρτ-ποστάλ

Όσοι συνηθίζουν να κυκλοφορούν στα καλντερίμια με το βλέμμα ψηλά ξέρουν ότι η καρδιά των Βάσκων χτυπάει πολύ μακριά από την Αρένα Φερνάντο Μπουέσα.

Στα μπαλκόνια των πέτρινων κτιρίων ανεμίζει όχι το λάβαρο της Σάσκι Βασκόνια, αλλά η πρασινοκόκκινη σημαία της Χώρας των Βάσκων.

Τα ντουβάρια στο μεσαιωνικό κέντρο περίμεναν τους επισκέπτες καθαρά από συνθήματα και «ασχήμιες», αλλά πότε πότε έβλεπες και κάποιο που διέφυγε -ή ίσως «διέφυγε»- από τους υπαλλήλους του δήμου: «Freedom to Basque Country».

Συνήθως το γράφουν στη δική τους, ακατάληπτη για τους ξένους γλώσσα, αλλά το ζητούμενο αυτές τις μέρες ήταν να καταλάβει το σύνθημα και η ανυποψίαστη φυλή του μπάσκετ.

Οπότε, το έγραψαν στα αγγλικά. Πώς λέμε «Free Palestine»; Έτσι. Αλλά χωρίς μουσικές νότες. Τα ισλανδικά και τα βάσκικα είναι, μάλλον, οι δύο δυσκολότερες ντοπιολαλιές της υπέργηρης ηπείρου.

Μέσα στα μπαρ που σας έλεγα σε προηγούμενο σημείωμα, για παράδειγμα στο Txapeldun όπου το χέβι μέταλ αναμιγνύεται ενίοτε με αντάρτικα, κυκλοφορούν και φέιγ βολάν, γραμμένα στα αγγλικά και στολισμένα με το σήμα του Final-4, για να τραβάνε πιο εύκολα το βλέμμα του μπασκετικού κοινού.

«Εδώ δεν είναι ούτε Ισπανία ούτε Γαλλία. Είναι η Χώρα των Βάσκων». «Αυτονομία στη Χώρα των Βάσκων». Ακόμα και: «Euroleague Mafia».

Το τελευταίο δεν έχει σχέση με τον Μπερτομέου ή με τη διαιτησία (αν και ακούστηκαν άγριες αποδοκιμασίες τις μέρες των προημιτελικών με την ΤΣΣΚΑ), όσο με τη δυσαρέσκεια των …ιθαγενών για τη διεξαγωγή του final-4 σε μία πόλη που ζει στη σκιά των προβολέων και αισθάνεται αποξενωμένη από τη φιέστα.

«Η Βιτόρια εκταμίευσε περίπου 4 εκατομμύρια ευρώ για να φιλοξενήσει τη γιορτή, αλλά δεν καρπώθηκε το παραμικρό οικονομικό όφελος», γράφει η τοπική ιστοσελίδα Hala Bedi. «Ζήτησαν από τους νέους μας να ποζάρουν χαμογελαστοί και να δουλέψουν εθελοντικά υπό άθλιες συνθήκες, αλλά όλοι οι επισκέπτες έμειναν σε άλλες πόλεις και δεν ακούμπησαν ούτε σέντσι στη Βιτόρια».

Ο τίτλος του δημοσιεύματος είναι: «Δεν νιώθουν όλοι ικανοποίηση για το Final-4». Και πράγματι, χθες, Σάββατο μεταξύ των αγώνων, δεν έβλεπες στα στέκια της Βιτόρια-Γκαστέιζ ούτε μισό Τούρκο ή Ρώσο. Για Μαδριλένους δεν συζητάμε καν.

Οι 10.000 τουρίστες του μπάσκετ έχουν καταλύσει στο Μπιλμπάο ή στο Σαν Σεμπαστιάν, αφού η Βιτόρια δεν διαθέτει παρά ελάχιστα κρεβάτια. Μπορεί οι ντόπιοι να αγαπάνε το μπάσκετ, αλλά αυτές τις μέρες μοιάζουν σαν ξένοι στην ίδια τους την πόλη.

Θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε, πώς θα αντιδρούσαν οι τα φαιά φορούντες, εάν κάποιος αψίκορος τολμούσε να σηκώσει αυτονομιστικό πανό ή έστω βάσκικη σημαία μέσα στο γήπεδο, μπροστά στις κάμερες, την ώρα της απονομής.

Στην κεντρική πλατεία της Λευκής Παρθένου, ίσως την ομορφότερη ολόκληρης της μεσαιωνικής Ευρώπης, έχει στηθεί από προχθές η απαραίτητη Fanzone, η «Ζώνη των Φιλάθλων» δηλαδή, όπου ο χτύπος της πορτοκαλί μπάλας ακούγεται από το πρωί μέχρι το βράδυ.

Από την ερχόμενη Παρασκευή, η πλατεία επιστρέφει στους κανονικούς ρυθμούς της Παρασκευής, δηλαδή στην εβδομαδιαία συγκέντρωση συμπαράστασης προς τους αστέγους και τους απόρους.

«Δικαίωμα στη Στέγη», τιτλοφορείται η δράση, με εκατοντάδες πολίτες να κοιμούνται στο παγερό πεζοδρόμιο, κάτω από τις αψίδες των μεσαιωνικών μεγάρων και ναών.

Στη Βιτόρια, υπάρχουν περίπου 10.000 έρημα κτίρια, τα μισά από τα οποία αποτελούν ιδιοκτησία του δημοσίου ή του τοπικού Δήμου, ου μην και της παντοδύναμης καθολικής Εκκλησίας.

Προχθές, η συγκέντρωση εξορίστηκε από το δημοτικό συμβούλιο σε μία άλλη, πιο απόκεντρη πλατεία, μακριά από τα μάτια των λίγων ξένων που βγήκαν να ξεσκάσουν μετά τους ημιτελικούς. Μάλιστα η «μετακόμιση» ήταν προϊόν συμβιβασμού, αφού αρχικά είχε πέσει απαγόρευση-κουβέρτα.

Οι Βάσκοι είναι ένας λαός που δεν έχει τίποτε κοινό με τους Καστιγιάνους ή τους Ανδαλουσιάνους. Άλλωστε, η μισή Εουσκάντι βρίσκεται σε γαλλικό έδαφος.

«Δεν μας αφορά μία αθλητική διοργάνωση που διεξάγεται κάτω από τη σημαία της Ισπανίας και απαρνείται την εθνική μας αλήθεια», γράφει η ανακοίνωση διαμαρτυρίας για την απαγόρευση των διαδηλώσεων. «Ούτε ανεχόμαστε να μετατρέπεται η πόλη μας σε καρτ-ποστάλ από τις πολυεθνικές εταιρίες».

Το όνομα του χώρου στον οποίο εξοστρακίστηκαν εκόντες άκοντες οι διαδηλωτές είναι: «Πλατεία των Εξαφανισμένων». Και μόνο το άκουσμά του προκαλεί ανατριχίλες.

Μόλις την περασμένη Τετάρτη, η αστυνομία άναψε κόκκινο φως σε άλλη διαδήλωση διαμαρτυρίας, φεμινιστκών οργανώσεων αυτή τη φοιρά, ενάντια στην ενδοοικογενειακή βία. Έχουν βαρύ χέρι, και εδώ, οι λεβεντομαλάκες σύζυγοι.

Στο πολύβουο Bodegon Gordea, εκεί θα με βρείτε αν ψάχνετε, υπάρχει στη τζαμαρία ένα γιγάντιο πόστερ, με τις σημαίες των αλύτρωτων λαών που διεκδικούν την ανεξαρτησία ή αυτονομία τους.

Η αφίσα είναι παλαιότερη, οπότε περιλαμβάνει ακόμα και τους λαούς της τότε ενωμένης Γιουγκοσλαβίας. Πήγα να γράψω τη λέξη North πάνω από το «Macedonia», αλλά συγκρατήθηκα.

Όσο ενοχλητικοί και αν ακούγονται στα αυτιά των Ευρωπαίων και των Μενουμευρωπαίων οι φλογεροί εθνικισμοί που φυτρώνουν από τη μία άκρη της Ισπανίας ως την άλλη, το ζήτημα είναι υπαρκτό και σιγοκαίει στις καρδιές και στα μυαλά.

Αγόρασα για ανώδυνο σουβενίρ μία πρασινοκόκκινη φανέλα της Εθνικής ομάδας μπάσκετ της Εουσκάντι (όπως ονομάζεται η Χώρα των Βάσκων στη δική της γλώσσα), προσπέρασα έναν άστεγο και προχώρησα προς τη «Ζώνη των Φιλάθλων».

Αργότερα που θα φτάσω στο γήπεδο, αστυνομικοί με τρομακτικά όπλα και άγριους σκύλαρους θα ψάξουν το πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου μου με ανιχνευτή εκρηκτικών.